Skóra człowieka stanowi barierę zapobiegającą wnikaniu do wnętrza organizmu bakterii, wirusów, alergenów oraz podrażniających ją substancji. U niektórych nadwrażliwych osób w wyniku kontaktu z uczulającymi alergenami dochodzi do stanu zapalnego skóry, co nazywamy wypryskiem atopowym, inaczej – atopowym zapaleniem skóry.
Głównymi przyczynami atopowego zapalenia skóry są wrodzone uszkodzenia właściwości ochronnych skóry. W wyniku zaburzeń nawodnienia skóry i rozluźnienia połączeń pomiędzy budującymi ją komórkami skóra nie stanowi już bariery dla drobnoustrojów, alergenów i innych czynników. Alergizacja i nadkażenia skóry w tym przypadku są wtórne. Czasami nawet pomimo zidentyfikowania alergenu i wyeliminowania go efekt terapeutyczny nie jest natychmiastowy w przeciwieństwie do innych chorób alergicznych np. uczulenia na białko mleka u dzieci, czy nietolerancji często manifestujących się skórnie, gdzie określenie alergenu i jego eliminacja przynosi zasadniczą poprawę.
Atopowe zapalenie skóry jest chorobą spotykaną przede wszystkim u małych dzieci.
Objawami atopowego zapalenia skóry są zaczerwienienia, grudki a nawet małe ranki na skórze. Występuje silny świąd skóry zmuszający często chorego do stałego drapania się, co jeszcze bardziej uszkadza skórę. Charakterystyczna jest nadmierna suchość skóry.
Z czasem skóra staje się grubsza, bardzo sucha, wyraźnie zaznaczają się jej naturalne bruzdy. Wygląd atopowego zapalenia skóry zmienia się w zależności od wieku. U małych dzieci (do 2. roku życia) obserwuje się najczęściej pęcherzyki, grudki, a nawet strupy z sączącą się wydzieliną na policzkach, czole czy głowie. Starsze dzieci (pomiędzy 2. a 12. rokiem życia) mają suche, łuszczące się grudki czy „blaszki” na wewnętrznych częściach nadgarstków, łokci i kolan, a dorośli – podobne zmiany na twarzy, karku, dłoniach i stopach. Zmiany skórne mogą się jednak pojawiać się także na innych częściach ciała.
W celu rozpoznania oraz leczenia atopowego zapalenia skóry pacjent powinien zgłosić się do specjalisty dermatologa.
Leczenie atopowego zapalenia skóry jest nierzadko żmudne i trudne. Wymaga dużej dyscypliny od chorego oraz bardzo dokładnego stosowania się do zaleceń lekarskich. W przypadku leczenia tego schorzenia cierpliwość i staranność jest podstawą sukcesu.
Bardzo ważne jest przywrócenie „szczelności” skórze czyli zwalczenie jej nadmiernej suchości. Istnieje wiele specjalnych preparatów dla skóry atopowej, którymi można myć i natłuszczać skórę, a których poinformuje Lekarz dermatolog podczas konsultacji. Należy zwrócić uwagę, że nadmierne moczenie skóry w wodzie sprzyja jej odwodnieniu, a zatem zalecane są krótkie kąpiele w wodzie z dodatkiem substancji natłuszczających.
Podstawowymi lekami wykorzystywanymi w terapii atopowego zapalenia skóry są glikokortykosteroidy stosowane miejscowo, na skórę w postaci płynu, żelu, kremu lub maści. Nieumiejętne stosowanie glikokortykosteroidów miejscowych może doprowadzić do rozszerzenia naczyń czy zaniku skóry – dlatego o dawkowaniu tych leków decyduje lekarz.
W miejscach „wrażliwych” np. twarz, dekolt, fałdy ciała nakłada się inny typ preparatów miejscowych ( takrolimus i pimekrolimus), które podobnie jak glikokortykosteroidy osłabiają działanie nadmiernie aktywnych komórek odpornościowych w skórze i dzięki temu leczą zmiany wywołane wypryskiem atopowym.
Podczas leczenia stosowane są również leki przeciwhistaminowe mające silne działanie uspokajające i przeciwświądowe.
Atopowe zapalenie skóry ustępuje z wiekiem u około 40% dzieci. U pozostałych chorych zdarzają się nawroty w wieku dorosłym. Ponieważ przyczyną wyprysku atopowego jest wrodzone nieprawidłowe działanie skóry, jest to choroba trwająca wiele lat, a niekiedy całe życie. Zdarzają się jednak długie okresy bez typowych dla niej dolegliwości.
Określenie czynników powodujących nawroty zmian skórnych w atopowym zapaleniu skóry nie zawsze jest możliwe. Nawet jeśli uda się stwierdzić, jakie alergeny pokarmowe, kontaktowe czy wziewne są przyczyną dolegliwości to jednak unikanie ich nie gwarantuje całkowitego ustąpienia dolegliwości. Na zaostrzenia zapalnego stanu skóry wpływają również:
Nawet w okresach, kiedy na skórze nie ma zmian chorobowych trzeba o nią dbać i pielęgnować specjalnymi środkami natłuszczającymi. Należy zwrócić uwagę, aby nie stosować wciąż nowych kosmetyków, które mogą również uczulać.
Zapytaj naszych specjalistów zajmujących się leczeniem atopowego zapalenia skóry o metody leczenia Twojej dolegliwości. Zapraszamy na konsultacje dermatologiczne do Kliniki WILMED w Warszawie.
